Առողջությու
Անձի առողջությունը մարդու բարեկեցության և արժանավորության կարևոր բաղադրիչ տարրն է: Ընդհանուր նկատառումներով, պետության վրա այս տեսանկյունից որոշակի պատասխանատվություն է ընկած: Այն պարտավոր է ստեղծել մարդու առողջությունը պահպանող և բարելավող հիմնական պայմաններ:
Վրաստանի Սահմանադրություն
Հոդված 28. Առողջապահության իրավունքը
1. Քաղաքացու իրավունքն առողջապահության հասանելի և որակյալ սպասարկման վերաբերյալ երաշխավորված է օրենքով:
2. Պետությունը վերահսկում է առողջության պահպանման բոլոր հաստատությունները և բժշկական սպասարկման որակը, կարգավորում դեղագործական արտադրությունը և դեղագործական արտադրանքի շրջանառությունը:
Վրաստանի օրենսդրությունն առողջապահության ոլորտում կազմված է Վրաստանի Սահմանադրությունից, միջազգային պայմանագրերից և համաձայնագրերից, տարբեր օրենքներից, օրենսդրական և ենթաօրենսդրական նորմատիվ իրավական ակտերից:
Պետական իշխանության մարմինների և ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց միջև հարաբերությունները քաղաքացիների առողջապահության ոլորտում կարգավորում է «Առողջապահության մասին» Վրաստանի օրենքը և «Պացիենտի իրավունքների մասին» Վրաստանի օրենքը:
Անչափահաս պացիենտի իրավունքները
Անչափահասի համար բժշկական սպասարկման տրամադրումն իրականացվում է բուժծրագրերի միջոցով:
Անչափահաս պացիենտի ծնողը կամ օրինական ներկայացուցիչն իրավունք ունի բուժող բժշկից ստանալ համապարփակ, օբյեկտիվ, ժամանակին և մատչելի տեղեկատվություն անչափահասի առողջության վերաբերյալ:
Թեև, գոյություն ունեն առանձնահատուկ դեպքեր, երբ օրենքի համաձայն ծնողին կամ օրինական ներկայացուցչին չի տրամադրվում վերոնշյալ տեղեկատվությունը, եթե Վրաստանի օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գործունակ համարվող անչափահաս պացիենտը դեմ է նման տեղեկատվության տրամադրմանը:
Եթե 14-ից 18 տարեկան անչափահաս պացիենտը դիմել է բժշկի` սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդության, թմրակախվածության, բեղմնականխման ոչ վիրահատական մեթոդների մասին խորհրդատվություն ստանալու կամ հղիությունն արհեստականորեն դադարեցնելու նպատակով և բժիշկը կամ բժշկական սպասարկում իրականացնողը գտնում է, որ նա ճիշտ է գնահատում իր առողջական վիճակը, ապա նման դեպքում անչափահասն իրավունք ունի պահանջել, որպեսզի այդ տեղեկատվությունը չտրամադրվի ծնողին կամ օրինական ներկայացուցչին:
Նույն կարգը գործում է, եթե 14-18 տարեկան անչափահաս պացիենտը բժշկի է դիմել ՄԻԱՎ / ՁԻԱՀ-ի ախտորոշման համար, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ՄԻԱՎ / ՁԻԱՀ-ն ախտորոշելիս հաստատվել է դրական արդյունք: 14-18 տարեկան անչափահաս պացիենտի ծնողին կամ օրինական ներկայացուցչին այդ տեղեկատվությունը տրամադրվում է միայն այն դեպքում, եթե առկա է անչափահաս պացիենտի տեղեկացված համաձայնությունը, և/կամ պացիենտը հրաժարվում է համապատասխան բուժում ստանալուց ու Վրաստանի օրենսդրությամբ չի համարվում գործունակ:
Բացի վերը նշվածներից, 16 տարեկանը չբոլորած անչափահաս պացիենտին բժշկական սպասարկում է ցուցաբերվում միայն ծնողի կամ օրինական ներկայացուցչի համաձայնությամբ, թեև բժշկական սպասարկում ցուցաբերելու մասին որոշում կայացնելիս անհրաժեշտ է հիվանդի մասնակցությունը՝ նրա տարիքի և մտավոր զարգացման նախատեսմամբ:
16 տարեկանից բարձր անչափահաս պացիենտը, ով, բժշկական սպասարկում իրականացնողի կարծիքով, ճիշտէ գնահատումիր առողջական վիճակը, իրավունք ունի տեղեկացված համաձայնությունտալ կամ հրաժարվել բժշկական օգնությունից: Հիվանդի այդորոշման մասին տեղեկացվում է նրա հարազատըկամ օրինական ներկայացուցիչը:
Այս նույն օրենքի համաձայն, անչափահաս պացիենտը իրավունք ունի ստանալ տեղեկություն իր առողջական վիճակի և բուժման վերաբերյալ: Տրամադրած տեղեկատվությունը պետք է համապատասխանի նրա տարիքին և մտավոր զարգացման մակարդակին:
Վրաստանի հանրային առողջապահության հիմնադրամն առաջարկում է թեժ գիծ երեխաների և երիտասարդների համար: Օգնություն հնարավոր է ստանալ ինչպես հեռախոսով՝ երեխաների օգնության հեռախոսագիծ 116 111,այնպես և առցանց: Հարկ է նշել, որ զանգերին պատասխանում են հմուտ մասնագետներ, որոնց կարելի է վստահել: Նրանք ձեզ կլսեն, չեն դատապարտի, կօգնեն կարգավորել խնդիրները: Զրույցի բովանդակությունը գաղտնի է:
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը
ՄԱԿ-ի մասնագիտացված գործակալությունն է, որը ստեղծվել է 1948 թվականին:Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը միջկառավարական կազմակերպություն է: Այն միավորում է 198 պետություն, այդ թվում նաև Վրաստանը: Կազմակերպության նպատակն է ժողովուրդներին հասցնել առողջապահության բարձր մակարդակի: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը չի սահմանափակվում տարբեր հիվանդությունների դեմ պայքարով, այն նաև տարբեր սոցիալական խնդիրներ է լուծում միջազգային մասշտաբով և հետևողականորեն հրապարակում բազմատեսակ վիճակագրական տեղեկություններ (օրինակ՝ ծնելիության, համաճարակի, վնասվածքների համակարգի (տրավմատիզմ) և տարբեր հիվանդությունների մասին):
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական ռազմավարությունները
- Առողջապահության հետ կապված.
- Մայրերի և երեխաների առողջապահությունը, ներառյալ ընտանիքի պլանավորումը:
- Հիմնական վարակիչ հիվանդությունների իմունիզացիա:
- Համատարած հիվանդությունների և վնասվածքների պատշաճ բուժում:
- Հիմնական դեղորայքների ապահովում:
- Առողջության հիմնարար պայմանների հետ կապված.
- Առողջապահության խնդիրների, դրանց կանխարգելման և վերահսկողության մեթոդների ուսուցում:
- Սննդամթերքի ապահովում և համապատասխան սննդի օժանդակում/կարգավորում:
- Խմելու անվտանգ ջրի մատակարարում և հիմնական սանիտարական պայմաններ: